De afgelopen dagen werd het MediaEvent 2012 gehouden. Het trok in de Openbare Bibliotheken van Oss, Veghel en Uden veel bezoekers. Velen werden bijgepraat over uiteenlopende aspecten van (sociale) media. In 2013 zullen er op verschillende plekken en in uiteenlopende vormen follow-ups komen: lezingen, workshops, cursussen e.d.
Week van de Mediawijsheid
Van 23 t/m 30 november 2012 vond de jaarlijkse Week van de Mediawijsheid plaats waarin geïnteresseerden gewezen werd op het belang van mediawijsheid en bijgepraat over digitale ontwikkelingen.
Als ‘Huis van mediawijsheid’ organiseerden de bibliotheken Oss, Veghel en Uden tijdens de Week van de Mediawijsheid een media-event op maandag 26 november, dinsdag 27 november en woensdag 28 november. Bedoeld om belangstellenden ‘mediawijzer’ te maken. Klik hier voor het programma.
Veel belangstellingAlle bijeenkomsten trokken veel bezoekers. Elke avond werden tegelijkertijd drie lezingen gehouden. Na de pauze werden deze lezingen nog een keer gegeven. Elke avond konden bezoekers twee van de drie lezingen bijwonen. De eerste (maandag)avond was in de bibliotheek van Oss, dinsdag in Veghel en de laatste op woensdag in de Udense bieb. Vooral de sfeer in Veghel was bijzonder: midden tussen het 'Centraal Pieten Bureau' en de alom aanwezige geur van pepernoten en ander strooigoed.
Het programma was zodanig samengesteld dat in elke bibliotheek andere onderwerpen werden behandeld. In de praktijk betekende dit dat sommige bezoekers in deze week twee tot drie bibliotheken hebben bezocht om kennis te nemen van het aanbod.
Goede sprekers, interessante verhalen
Alhoewel er ongetwijfeld bezoekers zijn geweest die niet gekregen hebben wat ze hoopten is de overall conclusie dat in alle lezingen mensen op een goede manier over een bepaald onderwerp werden bijgepraat. Dank: Paulus Veltman (2 sessies), Alwin Zandvoort (2), Joost van Beek (2), Jeroen Steeman & Ben van Sas (2), Jan de Waal (4 keer) én "kampioen" Patrick Meulesteen (6 sessies, dus 3 dagen in touw - chapeau!).
Blijf onze sprekers volgen
| Naam | Website / blog | |||||
| Paulus Veltman | https://twitter.com/paulusveltman | http://paulusveltman.nl/ | ||||
| Alwin Zandvoort | https://twitter.com/AlwinZandvoort | http://alwinzandvoort.nl/ | ||||
| Jeroen Steeman | https://twitter.com/JeroenSteeman | http://blog.qr4.nl/ | ||||
| Ben van Sas | http://nl.linkedin.com/in/benvansas | |||||
| Jan de Waal | https://twitter.com/digibieb | http://www.digibieb.nl/ | ||||
| Patrick Meulesteen | https://twitter.com/meulesteen | http://www.meulesteen.nl/ |
Een indruk die door sprekers en medewerkers van de bibliotheek werd gedeeld is dat er een grote behoefte bestaat aan een follow-up. Enerzijds meer praktische tips voor beginners met een iPad of ebook-reader en hoe te starten met bijvoorbeeld Pinterest, Facebook of Twitter. Anderzijds bleek er ook behoefte aan verdieping van een bepaald onderdeel. In de interne evaluatie zullen alle geluiden meegenomen worden en ongetwijfeld zullen ruim vóór de volgende Week van de Mediawijsheid 2013 al verschillende cursussen, workshops en lezingen in de regio Noord Oost Brabant worden opgezet. Via websites, affiches, flyers, Twitter, Facebook en nieuwsbrieven zullen we pogen een ieder die mogelijk geïnteresseerd is daarop attent te maken.
 |
| Fernando Savater |
Maandagavond werd de (beroemde) Spaanse filosoof Fernando Savater in NRC Handelsblad aan het woord gelaten over zijn land, dé crisis, burgerschap en hoe mensen ook naar onze huidige tijd zouden kunnen kijken. Savater is een humanist die zich al zijn hele leven uitspreekt over het fenomeen burgerschap. Op een bepaalde manier sluit zijn houding en zijn ideeën over wat het betekent burger te zijn aan bij voorbije Week van de Mediawijsheid
Ebooks
Tijdens de laatste workshop van (collega) Jan de Waal over ebooks werd regelmatig de vraag gesteld hoe om te gaan met illegale ebooks. Waar ze "staan", hoe te downloaden, hoe krijg je die "dingen" op je reader enzovoorts. Jan gaf globale tips maar hamerde vooral op het feit dat "instanties" die ebooks illegaal aanbieden bijna altijd een malicieuze bijbedoeling hebben. Op zoek naar uw bankrekeningnummer, NAW, pincodes e.d. Bezint, kortom voordat u begint.
De link met Fernando Savater is dat deze vragen door - op het oog - keurige burgers werden gesteld. Redelijk welgesteld, een goede opleiding, regelmatig op vakantie en ze zullen zonder enige twijfel positief antwoorden op de vraag of ze zichzelf goede burgers vinden.
Bezoekjes aan Spaanse middelbare scholen
Het artikel Wij zijn allemáál politici (NRC, maandag 26 november 2012) begint met de indruk die Fernando Savater heeft overgehouden aan zijn ontmoetingen met Spaanse middelbare scholieren. Het wordt als volgt geformuleerd:
Savater zocht de jongeren op om hen te confronteren met een ongemakkelijke boodschap: alleen maar klagen helpt niet. Kijk ook naar je eigen zwakheden, en kom in actie. Als de leerlingen begonnen over politici, die allemaal corrupt zouden zijn, vroeg hij wie er wel eens illegaal muziek of films downloadde op internet, vertelt Savater. "Want mensen zien wel de corruptie van de buurman, maar zelf laten ze hun woning zwart opknappen of ontduiken ze de btw. En die jongeren zien zelf internet als een middel om te stelen. Ze zien het zelfs als iets sympathieks. Terwijl ze anderen beschuldigen van corruptie."Wantrouwen in de democratie
Op de vraag Was u verbaasd over hun wantrouwen in de politiek en de democratie? was zijn antwoord:
Wel, dit is een discours dat stevig gevestigd is in de media. Men zoekt naar politici als verantwoordelijken voor deze crisis. Alsof wij in een democratie niet allemáál politici zijn. De politici die we hebben, zijn gekozen door de overige politici: wij burgers. En uiteindelijk is de democratie niet zoals een bedrijf dat een tijdje winst oplevert en dat je weer kan opdoeken als het te veel moeite kost, problemen oplevert, of ons boos maakt. Ik wilde die kinderen uitleggen dat al die politici niet van een andere planeet komen, maar dat ze voortkomen uit en gekozen zijn door de eigen samenleving.
Moraal: "niet van een andere planeet"
De hartekreet van Savater dat WE deel uitmaken van een samenleving en dat het not done is om altijd naar anderen te wijzen als er dingen anders lopen als je zou willen heeft een relatie met de Week van de Mediawijsheid. Waarin mensen aan het woord komen die heilig geloven in de voordelen van de digitale revolutie. En bezoekers trekt die begrijpen dat ze daarin mee moeten.
Het voorbeeld van de keurige mensen die aan Jan de Waal vragen hoe ze illegaal ebooks kunnen downloaden is echter een voorbeeld van gedrag dat Savater verafschuwt. Elk redelijk denkend mens - zeg burger - weet dat elke aankoop via internet ten koste gaat van de eigen lokale middenstand. Elke illegale download is een nagel aan de doodskist van boekenzaken. Platenzaken zijn al eerder gesneuveld. Over enkele jaren zullen de mensen die vragen stelden over illegale ebooks opmerken dat het "zonde is" dat Bert van de Heijden opheffingsuitverkoop houdt. Of Bek in Veghel en Derijks in Oss. Velen geloofden niet dat het zo'n vaart zou lopen met de muziekzaken in deze regio. En elke burger kan constateren dat in de binnensteden van Oss, Uden en Veghel steeds meer leegstaande panden zijn. En voelt op z'n klompen aan dat er nog velen zullen komen.
Echte waarde(n)
Op de slotvraag Waar kunnen al deze trends toe leiden antwoordt Savater:
Vrije mensen moeten zich niet afvragen wat er gaat gebeuren, maar wat zij zelf kunnen doen. Welke maatregelen nemen we, hoe moeten we ons mobiliseren om niet toe laten dat het land leeg bloedt tussen de crisis en het regioregionalisme.Deze zinnen slaan natuurlijk op de pregnante situatie in Spanje (met massawerkloosheid, afscheidingstendensen) maar als je door die woorden heenkijkt dan is het ook een oproep aan digitale burgers om hun verantwoordelijkheid te nemen.
Mediawijsheid is meer dan ...
De week van de Mediawijsheid is bedoeld om mensen attent te maken op het feit dat het zinvol is om als mens digitaal vaardig te zijn. Te blijven. Zo bekeken is het vooral iets instrumenteels: hoe moet ik Twitteren, wat is Pinterest of hoe kan ik Facebook gebruiken om "iets" onder de aandacht van anderen te brengen. Prima. De digitale wereld is here to stay en zal de komende decennia almaar door blijven groeien en zich ontwikkelen. Dat vergt een doorlopende houding om jezelf bij- en om te scholen. Openbare Bibliotheken zullen daarbij proberen hun rol te spelen.
Maar onder het begrip mediawijsheid valt ook dat je als mens nadenkt over gevolgen van digitale ontwikkelingen. Niet alles wat kan, is nodig om na te volgen, te doen enzovoorts. Integendeel: bij veel digitale trends zijn grote vraagtekens te zetten. Hierboven werd op het aspect gewezen van het omvallen van hele ketens van serieuze instellingen. Denk verder aan privacy-aspecten en de vraag of of je onderdompelen in sociale media niet kan leiden tot asociaal gedrag.
Lees in dit verband o.a. het boek De digitale afgrond van internet-criticaster Andrew Keen en een artikel over (a)sociale media.
Mediawijsheid gaat over media
In het woord mediawijsheid zit niet voor niets het woord media. Mediawijsheid heeft ook te maken met het feit of je als burger begrijpt hoe 'de media' werken. Dat je begrijpt dat iedereen die iets in die tak van sport doet daar bijbedoelingen mee heeft en dat je als argeloos consument daar alert op moet zijn. Grof gezegd zijn er verschillende mediabedrijven die vooral commerciële doelen nastreven en pas in de tweede of derde plaats bezig zijn om ontvangers van hun boodschap optimaal te informeren. Sterker, bij sommige mediabedrijven is de kernboodschap bijzaak. Zolang er (betaalde) reclame rondom of in de boodschap kan worden opgenomen is het prima.
Daarnaast speelt dat veel mediabedrijven in een moeilijke situatie terecht zijn gekomen. Inkomsten uit advertenties nemen af, betaalde abonnees lopen massaal weg en bedrijven als Google, nu.nl of Twitter nemen gratis 'hun' content over en profiteren niet van de reclame-inkomsten. Verantwoordelijke mediaburgers zouden hun betaalde abonnement aan moeten houden? Toch!?
In het boek Gebakken lucht van de Engelse journalist Nick Davies wordt de lezer bijgepraat over het hellend vlak waarop met name de geschreven pers is terecht gekomen. Het boek verscheen nog net voor het schandaal rondom de schandaalpers van Rupert Murdoch. Davies was een van de journalisten die de vuile was naar buiten bracht. Naast bovengenoemde tendensen laat Davies zich ook zeer kritisch uit over personen die vanuit hun functie als p.r.-medewerker, communicatiestrateeg of voorlichter proberen de werkelijkheid te manipuleren. En Davies trekt de treurige conclusie dat bijna alle mediavormen zich laten leiden door hetgeen deze beïnvloedings-industrie aanbiedt. DWDD draait door is een populair programma, maar hét voorbeeld van dit fenomeen. Linda de Mol van het blad Linda is een aardige vrouw, maar weet als geen ander hoe de werkelijkheid te masseren.
Chris Hedges
De (zeer kritische) Amerikaanse journalist Chris Hedges schreef alweer enkele jaren geleden dat we in een 'spektakel-tijdperk' terecht zijn gekomen. In bijna alle takken van het menselijk leven moeten tot voor heen normale gedragingen 'opgeleukt' worden. Verwordt het tot een spektakel. En bijna altijd zijn mediabedrijven daar (bewust of niet) verantwoordelijk voor. En - nog een conclusie - alle digitale ontwikkelingen van de laatste twintig jaren hebben daaraan zeer zeker bijgedragen. Het bewuste boek heet: Empire of illusion : the end of literacy and the triumph of spectacle (Het tijdperk van de illusie : het eind van geletterdheid en de triomf van het spektakel). Is helaas niet in het Nederlands vertaald. En (nogmaals helaas) columns en artikelen van hem worden in Nederlandse kranten en tijdschriften niet opgenomen.
Slotsom
Critici als Andrew Keen, Nick Davies of Chris Hedges willen absoluut niet terug naar vroeger, maar ze vragen terecht aandacht voor deze ontwikkelingen. Een Openbare Bibliotheek probeert op haar manier burgers op deze ontwikkelingen te wijzen. Tijdens de Week van de Mediawijsheid. maar feitelijk ook in de andere weken van het jaar. Los van het jaarthema dat dit seizoen (toevallig?) Echte waarde(n) is. En om met een ouder thema te eindigen: Who's in control?
